Көкшетау қаласының №4 мектебінде инклюзивті білім беруді қамтамасыз ету үшін жасалған жағдайлар.

Инклюзивті білім беру – жалпы білім беруді дамыту процесі, ол ерекше қажеттіліктері бар балалар үшін білімге қол жетімділікті қамтамасыз ететін барлық балалардың әртүрлі қажеттіліктеріне бейімделу тұрғысынан барлығына қол жетімділікті білдіреді.
Қазақстан Республикасының заңнамасында адам құқықтары саласындағы негізгі халықаралық құжаттарға сәйкес елдің барлық балалары үшін білім алуға тең құқықтар қағидаты көзделеді. Балалардың білім алу құқығының кепілдіктері Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы Баланың құқықтары туралы", "Білім туралы", "Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау туралы", "Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы" заңдарында бекітілген.
  Көкшетау қаласы бойынша "Өзгерістер жолы: әрқайсысына лайықты өмір" жол картасы инклюзивті білім беруді дамытуды маңызды міндеттердің бірі ретінде айқындап, оны жол картасының 60-ыншы тармақшасында бекіткен.  
Бұны барлық балаларды, оның ішінде білім беру қажеттіліктері ерекше балаларды жалпы білім беру кеңістігіне қосудың қажетті нормативтік-құқықтық негізін құруға ықпал ететін әрекет ретінде білеміз. 
2019 жылдың 4 қарашасында облысытық білім басқармасының бастамасымен  Көкшетау қаласының № 4 жалпы орта білім беретін мектебі коммуналдық мемлекеттік мекемесі қабырғасында  "Болашақ" корпоративтік қоры инклюзияны қолдау кабинетін ашты. 
Инклюзияны қолдау кабинетінде 7 жастан 10 жасқа дейінгі аутистикалық спектрдің бұзылуы, психо-сөйлеу дамуының тежелуі, 2-3 деңгейдегі сөйлеудің жалпы дамымауы, эмоциялық-коммуникативтік дамудың бұзылуы сияқты диагноздары бар 10 балаға қолдау көрсетіледі.
Кабинеттің мақсаты - Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды әлеуметтендіру. Кабинет бір ауысымда 5 балаға дейін оқытуға есептелген.
Қазіргі уақытта Көкшетау қаласы №4 мектебінің инклюзияны қолдау кабинетінде 6 педагог-ассистент және 1 инклюзияны қолдау кабинетінің мұғалімі жұмыс істейді. Педагог-ассистенттер инклюзивті білім беру бойынша біліктілікті арттыру курсынан өтті. Сондай-ақ, ағымдағы оқу жылының наурыз-сәуір айларында Шоқан Уәлиханов атындағы Көкшетау Мемлекеттік Университетінде курстардан өту жоспарлануда.
Балалар психологиялық – медициналық - педагогикалық консультацияның қорытындысы мен ұсынымдары бойынша жалпы білім беретін сабақтарға қатысады, қысқартылған және бейімделген оқу бағдарламасы бойынша оқиды. Бұл балалар үшін психологтар түзету сабақтарын өткізеді. Әрбір оқушыға педагог-ассистент бекітілген.
Мектепте күн сайын Мұғалім-ассистент балалардың көрсеткен жағымсыз мінез-қылықтары туралы мәліметтерді жинайды, жағымсыз мінез-құлық немесе агрессияның жиі көрінісі бар балалар үшін педагог-ассистенттің барлық әрекеттерін көрсететін мінез-құлықты түзету жоспары жасалады.
Инклюзияны қолдау кабинетінің мұғалімі кабинет жұмысын ұйымдастырады, оқушылардың жеке және жалпы білім беру бағдарламаларының орындалуын бақылайды. Күн сайын Инклюзияны қолдау кабинетінің мұғалімі оқушыларда фронтальдық нұсқауларға реакцияны қалыптастыру үшін жалпы (топтық) сабақтар өткізеді. Инклюзияны қолдау кабинетінің мұғалімі оқу процесін жеке бағдарламаға сәйкес жоспарлайды және жүзеге асырады және оқушылардың әр түрлі іс-әрекеттерін ұйымдастыра және қолдай отырып, олардың орындалуын қамтамасыз етеді.          
Педагог-ассистенттер Оқушылар оқитын жалпы білім беретін сынып мұғалімдерімен бірлесе отырып, олардың жалпы білім беретін сыныпта оқу процесін ұйымдастыруды анықтайды.
Педагог-ассистент оқушының жеке бағдарламасына және сабақ жоспарларына сәйкес танымдық қызығушылықтарды, дағдыларды анықтау, қалыптастыру және дамыту бойынша оқушымен жеке жұмыс жасайды, бағдарламаны талдау және одан әрі жаңарту үшін күнделікті мәліметтер жинауды (мінез-құлық, нұсқауларды орындау және т.б.) қамтамасыз етеді, білім беру процесінде оқушымен бірге жүреді, оқу материалын игеру үшін жеке материалдарды дайындайды.
Балаларға арналған жалпы сабақтар күнтізбелік тақырыптық жоспарға сәйкес өткізіледі. Барлық оқушылар сыныптан тыс іс-шараларға, мектеп және қалалық байқауларға қатысуға тең құқылы.
Әр балаға диагнозына қарай жеке бағдарлама жасалады. Әр бағыт 3 айлық мақсаттардан тұрады.
 Көрнекі дағдыларды дамыту. Оқушының көрнекі қабылдауын дамыту.
 Тыңдаушының мінез-құлқы. Айналмалы сөйлеуді түсінуді дамыту.
 Жаңғырығы. Сөздердің, сөз тіркестерінің, сөйлемдердің және айтылымның анықтығының дыбыстық иммитациясының ұзақтығын дамыту.
 Манд. Оқушының өтінішін дамыту.
 Такт. Тақырыптар мен сөйлесулерді толық сөйлемдер деп атауды дамыту.
 Интервербалды дағдылар. Оқушының сұрақтарға жауап беруін және диалог құруын дамыту.
 Графомоторлық дағдылар. Жазуды дамыту, суреттерді безендіру.
 Оқу. 
 Математика.
 Тұрмыстық дағдылар.
Осылайша, бүгінгі таңда инклюзияны қолдау кабинеті оқуда қиындықтары бар оқушылар оқу процесінен қол үзбей, өз қажеттіліктеріне сәйкес көмек алатын қосымша алаң болып табылады.
Біздің ойымызша, бүгінгі күні Көкшетау қаласы №4 мектеп базасында қызмет ететің инклюзияны қолдау кабинеті ерекше қажеттіліктері бар балаларға барынша жағдай жасап, қоғамға бейімделуіне зор ықпал етуде.

М.Хасенова 
КГУ «ОШ №4» Кокшетау